Rodziny zastępcze są instytucjami pomocy społecznej tworzonymi w celu zapewnienia opieki dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej z powodu wystąpienia w rodzinach naturalnych dzieci różnego rodzaju sytuacji kryzysowych takich jak:

• sieroctwo,

• ubóstwo,

• złe warunki mieszkaniowe,

• brak pracy,

• alkoholizm i inne uzależnienia,

• ciężkie choroby somatyczne i psychiczne,

• niezaradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych,

• skutki przedwczesnego macierzyństwa itp..

Prowadzenie rodzin zastępczych i udzielanie im pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci, pozostających pod opieką tych rodzin, jest zadaniem własnym powiatu z zakresu pomocy społecznej.

Tworzenie rodzin zastępczych opiera się na zasadzie poszukiwania odpowiednich opiekunów i bezpiecznego domu dla konkretnego dziecka.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżonkom lub osobie nie pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają następujące warunki:

• dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej;

• mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;

• nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczone we władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona;

• wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu;

• nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim;

• mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania;

• uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Nie można łączyć pełnienia funkcji rodziny zastępczej z kierowaniem placówką rodzinną,
a także nie można łączyć pełnienia różnych funkcji rodziny zastępczej, z zastrzeżeniem art. 74 ust. 9 ustawy o pomocy społecznej.

Przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:

• osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka;

• przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej;

• odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem;

• poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka;

• zasadę nie rozłączania rodzeństwa;

• w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.

W rodzinach zastępczych umieszczane są dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub władza ta została ograniczona.

Formalnie pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z dniem uzyskania przez dziecko pełnoletności chyba, że wcześniej powróci ono do rodziny biologicznej lub zostanie umieszczone w rodzinie adopcyjnej. Wiele rodzin zastępczych nawiązuje z dzieckiem trwałe więzi emocjonalne i wspiera je także w dorosłym życiu. Po ukończeniu 18 roku życia (lub po ukończeniu nauki) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach wspólnie z wychowankiem i jego opiekunem rozpoczyna proces usamodzielniania.

Dokumenty, które wnioskodawca /rodzina zastępcza/ powinien złożyć do PCPR celem otrzymania stosownej pomocy.

1. Wniosek osoby pełniącej funkcję rodziny zastępczej o pomoc pieniężną na częściowe pokrycie kosztów utrzymania.

2. Dokument stwierdzający tożsamość osoby lub osób pełniących funkcję rodziny zastępczej (kserokopia z oryginałem do wglądu).

3. Orzeczenie sądu o ustanowieniu rodziny zastępczej.

4. Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka.

5. Odpis aktu zgonu rodzica.

6. Orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności ( w przypadku, gdy dziecko jest niepełnosprawne ).

7. Dokumenty potwierdzające dochód dziecka - w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej ( renta wraz z dodatkiem dla sierot  zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny, otrzymywane alimenty oraz kwota odpowiadająca dochodom uzyskiwanym z majątku dziecka ).

8. Poświadczenie zameldowania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej.

 Dokument, na podstawie którego udzielana jest pomoc pieniężna: 

Kwestionariusz wywiadu środowiskowego.

Pełne informacje o tym jak zostać rodziną zastępczą zawiera broszura opracowana przez Fundację Polsat.

Osoby zainteresowane pełnieniem funkcji rodzin zastępczych mogą uzyskać wszelkie informacje w pokoju Nr 5 Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 - 13.00.

Sprawy rodzin zastępczych w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach prowadzi p. Mariola Zuchwalska, tel, 087 565 92 80